فلزات آتی
فلزات آتی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
2 استادیار گروه مهندسی فلزات آتی محیط زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
3 کارشناس ارشد بهداشت، ایمنی و محیط زیست، شرکت ملی صنایع مس ایران، طرح معادن مس تفت
4 پژوهشگر محیط زیست، مجتمع مس سرچشمه، امور تحقیق و توسعه
چکیده
جوندگان نسبت به آلودگیهای محیط زیستی به‌خصوص آلودگی فلزات سنگین بسیار حساس‌اند و میتوانند به‌عنوان شاخص زیستی در مناطق آلوده استفاده شوند. در این مطالعه غلظت فلزات مس، روی و کروم در بافت مو و کبد جرد ایرانی (Meriones persicus) در محدودۀ معدن مس درۀ زرشک و بدون در نظر گرفتن اثر سایر معادن موجود در منطقه به روش هضم تر و با استفاده از دستگاه ICP-OES اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت فلزات سنگین در بافت مو و کبد از نظر آماری اختلاف معنادار دارد (P <0.01). الگوی انباشتگی فلزات سنگین در هر دو بافت کبد و مو به‌صورت روی< مس>کروم بود. بر‌اساس نتایج غلظت فلزات مس، روی و کروم هم در بافت مو و هم در بافت کبد دو جنس نر و ماده با یکدیگر تفاوت معناداری داشتند (P<0.01). نتایج نشان میدهد که بین میزان تجمع فلزات سنگین در بافت مو و کبد همبستگی معناداری وجود ندارد (P>0.05) در‌نتیجه نمیتوان رابطۀ رگرسیونی بین آنها برقرار کرد. با توجه به نبود ارتباط معنادار بین بافت مو و بافت کبد، در مطالعات آتی نمیتوان از بافت مو به‌منزلۀ یک شاخص زیستی مناسب برای تشخیص غلظت فلزات اندازه‌گیری شده در بافت کبد استفاده کرد، اما این امر مستلزم مطالعات بیشتر است. تفاوت در تجمع فلزات سنگین در بافتهای فلزات آتی مو و کبد جنسهای نر و مادۀ این جونده بیانگر اهمیت جنسیت به‌عنوان یک عامل مؤثر در تجمع فلزات فلزات آتی سنگین است و باید به این موضوع باید در مطالعات آتی توجه شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Study of Cu, Zn and Cr accumulation in hair and liver tissues of the Persian Jird (فلزات آتی Meriones persicus) in Darreh Zereshk, Yazd
نویسندگان [English]
- Manoochehr Khazaei 1
- Amir Hamidian 2
- Afshin Alizadeh Shabani 2
- Sohrab Ashrafi 2
- Seyyed Ali Mirjalili 3
- Esmat Esmaeilzadeh 4
چکیده [English]
Rodents are sensitive species to and proper monitors of heavy metals in the environment. The accumulation of copper (Cu), zinc (Zn) and chrome (Cr) were measured by wet digestion method and using an ICP-OES instrument in hair and liver of Persian Jird (Meriones persicus) in Darreh Zereshk copper mine, Yazd without considering the effects of surrounded mines. Results indicated that the concentrations of heavy metals in hair and liver were statistically different (P<0.01). The order of heavy metal concentrations in tissues was as Zn>Cu>Cr. Significant differences were observed between heavy metals concentrations of both tissues in males and females (P<0.01). The results of Pearson correlation showed that there were no significant differences between the accumulation of heavy metals in tissues (P>0.05), therefore regression equation cannot be established between them. Due to the lack of significant differences between hair and liver, hair cannot be easily applied as a proper bioindicator of measured heavy metals in the liver, and its application needs further research. Differences in the accumulation of heavy metals in liver and hair of different sexes of Persian Jird indicate that sex plays an important role in the accumulation of heavy metals in this species and must be noticed in forthcoming studies.
