قرارداد سلف چیست؟

انواع قراردادهای قابل معامله در بازار فیزیکی و مشتقه بورس انرژی

قرارداد نقدی:
قراردادی است که در بازار فیزیکی معامله می­ شود و بر اساس آن، پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن قرارداد سلف چیست؟ در هنگام معامله و بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای بورس انرژی (مصوب هیئت مدیره سازمان) انجام می شود.

قرارداد نسیه:
قراردادی است که در بازار فیزیکی معامله می­شود. در این نوع قرارداد، کالا در هنگام معامله تحویل داده می شود ولی بهای آن در سررسید پرداخت و تسویه می شود.

قرارداد سلف:
قراردادی است که در بازار فیزیکی معامله می­شود. در این نوع قرارداد، برخلاف قرارداد نسیه نخست قرارداد سلف چیست؟ بها دریافت می شود و کالا در موعدی در آینده تحویل داده می شود.

قرارداد کشف پریمیوم:
قراردادی است که در بازار فیزیکی معامله می­شود. در این نوع قرارداد، مابه التفاوتی موردتوافق طرفین معامله، دادوستد می شود و کالا در موعد معینی در آینده با توجه به قیمت نهایی تحویل و معامله تسویه می گردد. درواقع خریدار، بخشی از بهای معامله را در ابتدا می پردازد و مابقی را در زمان تحویل کالا می پردازد.

انواع قراردادهای قابل معامله در بازار مشتقه بورس انرژی
قرارداد سلف موازی:
قراردادی است که در بازار مشتقه معامله می­شود. در این قرارداد، دارایی پایه تعیین می شود و مقدار معینی از این دارایی، بر اساس مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش می رسد. وجه قرارداد نیز باید در هنگام معامله و طبق زمان بندی تعیین شده در مشخصات قرارداد پرداخت شود. دارایی پایه نیز در سررسید تحویل داده می شود. ازجمله ویژگی های بارز این قرارداد آن است که در طول دوره معاملاتی، خریداران می توانند قرارداد سلف موازی استاندارد را به میزانی که خریداری کردند به شخص دیگری بفروشند. این قراردادها از یکدیگر مستقل هستند و مطابق با شرایط سلف موازی استاندارد انجام می شود.

قرارداد آتی:
قراردادی است که در بازار مشتقه معامله می­شود. در این قرارداد، فروشنده متعهد می شود در زمان معینی، کالای مشخصی را به قیمت فعلی معین، بفروشد. خریدار نیز با این شرایط موافقت کرده و کالا را می خرد. به منظور جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، مبلغی به عنوان وجه تضمین در نظر گرفته می شود که با توجه به تغییرات قیمت آتی کالای موردنظر، تعدیل می شود. این وجه نزد اتاق پایاپای نگهداری می شود و از طرف معامله گران وکالت دارد، وجه آن را با توجه به تغییرات قیمت در اختیار هرکدام قرار دهد. درنهایت این قرارداد در سررسید تسویه می شود.

قرارداد اختیار معامله:
در این حالت، فروشنده متعهد می شود مقدار مشخصی از دارایی پایه در صورت درخواست خریدار معامله کند. خریدار نیز در زمان معینی در آینده طبق قرارداد وارد معامله می شود. فروشنده اوراق اختیار معامله در قبال این تعهد، مبلغ معینی از خریدار اوراق دریافت می کند. در این حالت نیز مانند قرارداد آتی، برای جلوگیری از امتناع فروشنده اوراق از انجام قرارداد، فروشنده ضمن قرارداد متعهد می شود مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قرار دهد. همچنین هر یک از خریدار و فروشنده می توانند در مقابل مبلغی معین، اختیار یا تعهد خود را به شخص دیگری واگذار کنند. اوراق اختیار معامله می تواند به صورت اختیار فروش یا خرید باشد.

ابزارهای مشتقه در بازار بورس انرژی
هم اکنون معاملات به صورت فیزیکی در بازار قرارداد سلف چیست؟ برق و سایر حامل های انرژی صورت می گیرد. امکان استفاده از قراردادهای آتی و اختیار معامله در بازار مشتقه، در آینده امکان پذیر خواهد بود. این ابزارهای مشتقه، می توانند کارکردهای این بازار را بهبود ببخشند.

اوراق سلف چیست؟

قرارداد سلف یا عقد سلف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده، بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند.

به گزارش خبرنگاربانک و بیمه گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،هفته های گذشته خبرهایی مبنی بر عرضه اوراق سلف نفتی در رسانه های منتشر شد.

قرارداد سلف یا عقد سلف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند.

خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را در یک قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند که به این قرارداد نیز به اختصار سلف می‌گویند. اوراق سلف نوعی صکوک است و امنیت بیشتری نسبت به اوراق مشارکت دارد.

سلف نفتی بر اساس قرارداد سلف موازی استاندارد نفت بوده و در آن سود بین دوره پرداخت نمی شود و مشابه حساب های بلندمدت بانکی است؛ با این تفاوت که قبل از سررسید امکان فروش آن وجود دارد. این در حالی است که نقدشوندگی آن برای سرمایه گذار از طریق فعالیت بازارگردانی لحاظ می شود.

*س_اوراق سلف از کجا آمد؟_س*

صکوک یا قرارداد سلف چیست؟ اوراق سلف نخستین بار در سال 2001 میلادی توسط کشور بحرین منتشر شدند. مؤسسه پولی بحرین برای اولین بار در حوزه کشورهای خلیج فارس اقدام به انشار اسنادی دولتی به ارزش 25 میلیون دلار امریکا و به شکل اوراق 3 ماهه و با عنوان «صکوک سلم» و مطابق با قوانین اسلامی کرد که نرخ بازدهی ثابت 95.3 درصدی داشتند و بر نرخ بهره مبتنی نبودند.

*س_گواهی سلف چیست؟_س*

گواهی سلف نفت نیز سندی مشتمل بر مجموع دارایی خریدار از قراردادهای سلف است، این گواهی در طول دوره معاملاتی مبنای انجام معاملات و پس از پایان آن دوره، مبنای تسویه نقدی یا تحویل فیزیکی قرارداد سلف خواهد بود.

البته خریدار سلف نفت می تواند قبل از سررسید، بر اساس قرارداد سلف دیگری، مقدار معینی نفت خام به صورت کلی به خریدار جدید بفروشد و او را به نفت خام جهت دریافت نفت خام یا تسویه نقدی حواله دهد. به این قرارداد سلف موازی می‌گویند.

*س_تفاوت اوراق سلف با دیگر اوراق_س*

در اوراق سلف، بر خلاف اوراق مشارکت و سهام، خریدار در مالکیت و مدیریت بنگاه شریک نخواهد بود. از سوی دیگر امکان تعیین دامنه سود این اوراق وجود دارد و از این نظر برای افراد ریسک‌گریز مناسب است. همچنین بر خلاف اوراق اجاره که درآمد ثابتی دارند، اوراق سلف میزان کف و حداکثر سود برای خریدار در نظر می‌گیرند که طبیعتا باید سود بیشتری از اوراق اجاره داشته باشد اما ریسکش نیز بیشتر است.

*س_قرارداد سلف نفتی_س*

قرارداد‌های سلف نفتی روشی برای پیش‌فروش نفت هستند. شرکت‌های نفت از این روش برای تأمین مالی و به عنوان یک روش جذب سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.

خریدار این اوراق می‌تواند آن‌ها را واگذار کند که در این صورت هر انتقال یک سلف موازی مستقل محسوب می‌شود. همراه با اوراق سلف نفتی یک حواله هم تحویل خریدار می‌شود که نشان‌دهنده تعهد شرکت ملی نفت در برابر فروش نفت به فرد است. با توجه به در نظر گرفتن کف سود در این اوراق، دارنده اوراق می‌تواند در صورت متضرر شدن نفت را در زمان سررسید به شرکت ملی نفت بفروشد. این اوراق را شرکت ملی نفت در شبکه بازار سرمایه یا بانکی عرضه می‌کند که سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند نسبت به خرید آن‌ها اقدام کنند.

*س_حق اختیار فروش_س*

حق اختیار فروش، قرارداد اختیاری است که همراه با معامله سلف از سوی شرکت ملی نفت ایران به خریدار داده می‌شود و بر اساس آن، اختیار فروش مقدار معینی نفت خام به «قیمت اعمال» تعیین شده در قرارداد، در تاریخ سررسید به خریدار داده می‌شود.

این حق اختیار قابلیت خرید و فروش مستقل ندارد و منحصرا با اجازه شرکت ملی نفت ایران در قرار داد سلف موازی به خریدار جدید منتقل می‌شود.

*س_حق اختیار خرید_س*

حق اختیار خرید، قرارداد اختیاری است که همراه با معامله سلف از سوی خریدار به شرکت ملی نفت ایران داده می‌شود و بر اساس آن، اختیار خرید مقدار معینی نفت خام به «قیمت اعمال» تعیین شده در قرارداد در تاریخ سررسید به شرکت ملی نفت ایران داده می‌شود.

اوراق سلف به عنوان یک وسیله تامین مالی چیست؟

در ساختار صکوک سلف (سلم)، یک موسسه با موسسه دیگری به نمایندگی از طرف خریداران صکوک سلف وارد قرارداد می شود و هدف از این قرارداد، این قرارداد سلف چیست؟ است که بین کالاها و خریداران واسطه شود و به عنوان یک رابط جهت تسهیل فعالیت اقدام نماید. در رابطه با انتشار صکوک سلف باید توجه داشت که کالاهایی که در این صکوک قرار می گیرند نباید جز کالاهایی باشد که برای این عقود در شرع مجاز دانسته نشده اند؛ و بنابراین انواع طلا و سکه را نمی توان جهت انتشار صکوک سلف به عنوان دارایی پایه قرارداد. در ساختار قرارداد سلف چیست؟ صکوک سلف، متعهد قرارداد می بندد که از طرف دارندگان نهایی صکوک، کالا را خریداری کند و سپس جهت این که سود دارندگان صکوک فراهم گردد، این دارایی را به فروش برساند. متعهد در قبال انجام این خرید و فروش، کمیسیون کارگزاری و حق الزحمه عاملیت دریافت می کند.

انواع توافق نامه هایی که در ساز و کار انتشار صکوک سلف قرار می گیرند عبارتند از: توافق نامه های محافظت و عاملیت که بین سرمایه گذاران و واسطه های آنان به امضا می رسند. در ساز و کار انتشار صکوک سلف غالبا از یک توافقنامه کلی استفاده می شود تا طبق آن عامل بتواند در هر زمان که مناسب بود به خرید و فروش از طرف مشتریان بپردازد. این توافقنامه های کلی بین سرمایه گذاران و واسطه های آن ها، غالبا در متن قرارداد عاملیت کلی جهت خرید که بین کارگزار به عنوان متعهد یا نماینده متعهدها امضا می شود، مطرح می گردد. واسطه غالبا یک اعتبار اسنادی از یک بانک با درجه اعتبار بالا مطالبع می کند تا معامله را تضمین کند و در برخی مواقع یک تعهد جهت پرداخت دریافت کند.

بنابراین با انتشار اوراق سلف، شرکت ها می توانند نیاز نقدینگی خود را مرتفع سازند و سرمایه گذاران نیز با خرید اوراق سلف این فرصت را دارند که کالای مورد نیاز خود را در تاریخ سررسید به قیمت مناسبی تهیه کنند و چنانچه قیمت کالا در بازار در تاریخ سررسید بالاتر از قیمت توافقی در قرارداد سلف باشد آنگاه مابه التفاوت این دو مبلغ، سود سرمایه گذاران را تشکیل می دهد. لذا اوراق سلف را می توان یک ابزار سرمایه گذاری به شمار آورد. یکی از ویژگی های مهم ابزارهای سرمایه گذاری قابلیت نقد شوندگی آن است. اگر یک ابزار مالی در بازار قابل معامله نباشد و به عبارت دیگر قابلیت نقد شوندگی نداشته باشد گزینه چندان مناسبی برای سرمایه گذاران به شمار نمی رود. شخصی که اقدام به خرید اوراق سلف می کند انتظار دارد که قیمت کالای مورد نظر در تاریخ سررسید افزایش یابد. حال اگر قبل از تاریخ سررسید انتظار وی از قیمت کالا تغییر کند وی تصمیم به فروش ورقه سلف خود می گیرد. اگر شرایط فروش ورقه سلف قبل از سررسید در یک بازار سازمان قرارداد سلف چیست؟ یافته امکان پذیر باشد آن گاه سرمایه گذاران بیشتری اقدام به سرمایه گذاری در اوراق سلف خواهند کرد.